In juni dit jaar heeft Deirdre Swiers een artikel geplaatst over het arrest van de Hoge Raad van 24 februari 2017, in welk arrest de Hoge Raad de mogelijkheid tot het vorderen van schadevergoeding bij verjaring van eigendom introduceerde. Hoewel de uitspraak van de Hoge Raad voor gemeenten gunstige mogelijkheden biedt, was de toepassing van de uitspraak in de praktijk nog onzeker. We staan allemaal te springen om uitspraken van lagere rechters, waarin de schadevergoedingsvordering wordt toegepast. Wie regelmatig rechtspraak.nl bezoekt voor de meest recente jurisprudentie, weet dat er nog geen uitspraak is gepubliceerd waarin de schadevergoeding is toegepast. Eén van onze klanten, de gemeente Capelle aan den IJssel, heeft onlangs besloten om de jurisprudentie te volgen door de schadevergoedingsvordering in te stellen in een rechtszaak die reeds aanhangig was bij de rechtbank Rotterdam.

Uitspraak rechtbank Rotterdam (niet gepubliceerd, klik hier voor de uitspraak)

Kimberley Tobias is sinds begin dit jaar werkzaam bij de gemeente Capelle aan den IJssel als juridisch adviseur grondzaken. Zij houdt zich o.a. bezig met de implementatie van het arrest van de Hoge Raad van 24 februari 2017. De gemeente Capelle aan den IJssel heeft naar aanleiding van dit arrest in april bestuurlijk besloten om in beginsel schadevergoeding te vorderen wanneer zij grond verliest door verjaring. De gemeente Capelle aan den IJssel is van mening dat met het arrest van de Hoge Raad, gemeenten nu nog beter dan voorheen het eigen grondbezit kunnen veiligstellen.

De gemeente heeft naar aanleiding van het arrest besloten om voor afgesloten dossiers waar verjaring is erkend, geen schadevergoeding te vorderen. De gemeente heeft dit besloten, omdat veel van de betreffende eigenaren inmiddels kosten hebben gemaakt, zoals notariskosten voor het kadastraal laten inschrijven van het verkregen eigendom, en/of herinrichtingskosten. Het wordt te confronterend gevonden om deze bewoners aan te spreken op het verlies van de grond van de gemeente. Echter, in nieuwe dossiers waar gemeentegrond in gebruik is genomen, handelt zij overeenkomstig het arrest van de Hoge Raad door, in beginsel, over te gaan tot het vorderen van schadevergoeding indien zij het eigendom van de grond door verjaring is verloren.

In één van de verjaringsdossiers die speelde na het arrest van de Hoge Raad, heeft de gemeente een vordering tot ontruiming ingediend bij de rechtbank Rotterdam. Op 19 juli jl. heeft de rechter een uitspraak gedaan in deze zaak. De rechter stelt vast dat er sprake is van verjaring, maar het feit dat de inbezitnemer weet dat de gemeente eigenaar is van de strook grond, leidt ertoe dat de inbezitnemer inbreuk maakt op het eigendomsrecht van de gemeente. Dit levert volgens de rechter een onrechtmatige daad op waardoor de inbezitnemer schadeplichtig is jegens de gemeente. De schade wordt door de rechtbank vastgesteld op de geldende verkoopprijs per m2.

Kanttekeningen uitspraak

Zoals aangegeven is de uitspraak van de rechtbank Rotterdam niet gepubliceerd. De beslissing om de uitspraak niet te publiceren is mogelijk ingegeven door het feit dat de uitspraak met het oog op de rechtsontwikkeling van beperkte betekenis is. De vordering tot schadevergoeding is door de gemeente bij wijze van eisvermeerdering/wijziging van eis ingediend. Op deze vordering is door de wederpartij, buiten de algemene stelling dat bij de gemeente het belang ontbreekt, geen inhoudelijk verweer gevoerd, waardoor de vordering door de rechter als onweersproken kan worden toegewezen. Doordat de uitspraak een inhoudelijke discussie omtrent het bestaan en de hoogte van de schade ontbeert, geeft het oordeel van de rechter weinig duidelijkheid over de wijze waarop de vordering tot schadevergoeding in de praktijk moet worden toegepast. Tot slot blijkt uit de uitspraak dat de gemeente uiteindelijk wordt veroordeeld in de proceskosten én de nakosten, omdat zij voor het grootste gedeelte van haar vorderingen in het ongelijk is gesteld. Van de toegewezen schadevergoeding blijft dan in feite weinig over.

Toepassing mogelijkheid tot schadevergoeding

Hoewel de uitspraak van de rechtbank Rotterdam geen antwoord geeft op de verschillende vragen die spelen rondom het toepassen van de mogelijkheid tot het vorderen van schadevergoeding, mede gelet op de bijzondere positie van de gemeente in het rechtsverkeer en de algemene beginselen van behoorlijk bestuur, laat de uitspraak wel zien dat de lagere rechter de schadevergoedingsvordering daadwerkelijk toepast en toewijst. Hoe de gemeente met de mogelijkheid tot het vorderen van schadevergoeding bij verjaring omgaat, is een bestuurlijk besluit dat iedere gemeente voor zich zal moeten nemen. De antwoorden waar wij met zijn allen naar op zoek zijn, zullen mogelijk het komende jaar worden gegeven door de verschillende uitspraken die nog bij de rechtbank, het gerechtshof en mogelijk zelfs bij de Hoge Raad op de plank liggen.