Steeds meer gemeenten hebben te maken met meer doelstellingen en hoge ambities op het gebied van duurzaamheid. Maar hoe vertaal je deze naar concreet beleid en uiteindelijke uitvoering? Zoals in de eerder gedeelde artikelen te leen was, begint het met het op orde brengen van de vastgoedportefeuille en gedegen vastgoedbeleid. Hierna kunnen de volgende stappen helpen om gemeenten stap voor stap op weg te helpen naar een toekomstbestendig vastgoedbeheer.

Stap 1: Inventariseren gemeentelijk vastgoed

De eerste stap is het creëren van centraal inzicht in het gemeentelijk vastgoed. Dit kan ook gaan over elders belegde deelportefeuilles als tijdelijke huisvesting en sport. Denk bijvoorbeeld aan contracten, conditiemetingen, onderhoudsplannen, energie labels, tekenwerk, raamovereenkomsten van onderhoudspartijen, huurdersgegevens, maatwerkadviezen en energieverbruik. Gemeenten kunnen hiervoor gebruik maken van een systeem zoals vastgoedbeheersoftware VBSonline. Door alle gegevens in één systeem te verzamelen ontstaat er een overzicht van alle gebouwen en gronden die de gemeente in bezit heeft.

Daarnaast wordt er in deze stap de visie op duurzaamheid en de bijbehorende doelstellingen in kaart gebracht. Vaak is er beleid op gebied van onderhoud, duurzaamheid algemeen, circulariteit of klimaatadaptatie. Verder kan er afgekeken worden van beleid op onderwijs waarin vaak duurzaamheid zit verweven. Op basis van deze gegevens kan een eerste digitale duurzaamheidsanalyse worden uitgevoerd die de opgave in kaart brengt.

Stap 2: Analyseren en beoordelen

In deze stap wordt het geïnventariseerde vastgoed geanalyseerd en beoordeeld. Denk aan vragen als:

• Welke gebouwen kunnen mogelijk afgestoten worden?
• Welke gebouwen zijn niet voorzien van verwarming?
• Waar liggen de mogelijke koppelkansen?
• Waar liggen de grootste uitdagingen?
• Waar liggen de quickwins?
• Kunnen gebouwen multifunctioneel in gebruik genomen worden?
• Hoe is de gebruikerstevredenheid?
• Wat zijn de exploitatiekosten?
• Hoe zit het met de gebruikerstevredenheid en de duurzaamheidsbepalingen in contracten?
• Oftewel, wat wordt de scope van de portefeuille om te verduurzamen en wat is de opgave?

Op basis van deze inzichten wordt een duurzaamheidsagenda opgesteld en ontstaat een globale routekaart.

Stap 3: Optimaliseren van de portefeuille

Als duidelijk is wat de opgave gaat worden, en wat op korte en langere termijn opgepakt gaat worden, kan het tot uitvoering komen. Probeer te focussen op een paar geselecteerde gebouwen om deze verder te brengen in het verduurzamingsproces. Dit kan zelfs een pilot zijn om lering uit te trekken. De geselecteerde gebouwen kunnen beter worden onderzocht op het gebied van bijvoorbeeld energiereductie, circulariteit, biobased materiaal gebruik, klimaatadaptatie etc. Een integrale aanpak kan helpen om de juiste keuzes te maken.

Stap 4: Duurzaamproof vastgoedbeheer

Stapsgewijs zal de portefeuille in eigendom duurzamer worden en wordt er voldaan aan doelstellingen en ambities, dit draagt bij aan de duurzame organisatiedoelen. Er wordt strategischer omgegaan met beschikbare middelen en de middelen worden afgestemd op behoeften.

Het maatschappelijk en financieel rendement groeit en de gemeente speelt in op nieuwe trends en ontwikkelingen. Maatregelen worden op natuurlijke momenten geïmplementeerd in de gebouwen en de resultaten worden zorgvuldig gemonitord.

De duurzame vastgoedladder biedt handvatten

De hierboven omschreven stappen zijn handig samengebracht in de Duurzame Vastgoedladder van Metafoor Vastgoed.