Aan de westzijde van Sneek liggen de bedrijventerreinen de Hemmen I en II. De gemeente Súdwest Fryslân is vorige week van start gegaan met de uitgifte van kavels bij de Hemmen III, gelegen direct ten westen van de autoweg N7. De gemeente vroeg eerder dit jaar advies aan Metafoor over het stimuleren van duurzaamheid rondom het uitgifteproces van bedrijfskavels op dit bedrijventerrein. De gemeente heeft de ambitie om van de Hemmen III een duurzaam en toekomstbestendig bedrijventerrein te maken. Een prachtige ambitie die niet zonder slag of stoot nagejaagd werd. Ik ga in gesprek met Siem Willem van Steinvoorn van de gemeente Súdwest Fryslân en Daniël den Besten van Metafoor, om erachter te komen hoe het proces tot nu toe is verlopen en of de samenwerking tussen de gemeente en Metafoor is bevallen.

Doorzetten bij tegenslagen

Eerst de economische crisis, intensieve overleggen met diverse externe partijen en later de stikstofcrisis, de situatie omtrent corona en jurisprudentie die reeds gemaakte stappen teniet doet. Het mag duidelijk zijn dat de gemeente Súdwest-Fryslân met aardig wat tegenslagen te maken heeft gekregen. Siem Willem van Steinvoorn, Adviseur Onroerend Goed, prijst zijn collega’s. ‘Het is een langdurig proces geweest van heel wat jaren, maar de collega’s hebben er samen de schouders onder gezet.’ Zelf is Siem Willem pas twee jaar betrokken bij de voorbereiding van de bedrijfskaveluitgifte aan de Hemmen III. In die tijd heeft hij zich beziggehouden met ‘het stukje extra’. Er bestond al een uitgiftebeleid met standaardvoorwaarden, maar hoe kon hier duurzaamheid aan toegevoegd worden? De beantwoording van die vraag bleek een grotere uitdaging dan gedacht. ‘Zo bleek dat het opleggen van duurzaamheidsmaatregelen bovenop de gestelde eisen in het bouwbesluit een juridisch grijs gebied was. Dit betekende concreet dat we als gemeente niet zomaar in de uitgifteovereenkomst konden afdwingen dat er bij nieuwbouw aanvullende duurzaamheidsmaatregelen getroffen werden.’ Een teleurstelling aan de ene kant, maar een wonderschone adviesklus voor Metafoor aan de andere kant.

Mogelijkheden na onmogelijkheden

Aan Daniël van Besten, Adviseur Vastgoed bij Metafoor, de taak om duidelijk te krijgen hoe de gemeente dan wél duurzaamheid rondom het uitgifteproces kon stimuleren. ‘Bij de gemeente Nunspeet had ik al ervaring opgedaan met duurzaamheid bij kaveluitgifte. Voor de gemeente Nunspeet was door Ben Jeroense van E-comaker de Menukaart Duurzaamheid (ook wel: wegingsmatrix) ontwikkeld. Echter kon deze  niet op zichzelf gebruikt worden. Een grote tegenvaller, maar dit gevoel hebben we snel weten om te draaien naar iets positiefs. We gingen op zoek naar wat wel mogelijk was binnen het juridisch kader.’ Het advies van Metafoor was na veel onderzoek om bedrijven uit te dagen om bij inschrijving met duurzame initiatieven te komen en ze daarmee voorrang te geven, stelt Daniël. ‘Zo kan de gemeente haar ambities op het gebied van duurzaamheid onderschrijven. Hierin moet benadrukt worden dat de genoemde maatregelen vrijblijvend[1] zijn en dus niet afgedwongen kunnen worden.’ De samenwerking met Metafoor en Daniël was erg prettig, benoemt Siem Willem. ‘We hadden een hele strikte planning meegegeven aan Metafoor en er was erg veel uitzoekwerk. Iedereen heeft het vrij druk, daarom waren we erg blij dat de planning gehaald kon worden. We waren nooit zover gekomen als we de eerste stap niet met Metafoor en Ben Jeroense hadden gezet. Van elkaar kunnen we alleen maar leren.’

Flexibel in duurzaamheid

‘In die samenwerking hebben we geprobeerd de theorie in praktijk te brengen en dat stapje extra te nemen. We wilden de wegingsmatrix die we hadden zo uitwerken dat het niet alleen een matrix zou zijn voor toewijzing, maar ook een handleiding voor bedrijven over de mogelijkheden wat betreft duurzaamheid. De fiscale,- en stimuleringsregelingen die daar tevens deel van uit maken zijn geactualiseerd.’ Vanaf 1 november 2021 start de inschrijving en staat de wegingsmatrix online op de website van de gemeente. 13 december 2021 om 12.00 uur sluit de inschrijving. Siem Willem verwacht dat het merendeel van de bedrijven de matrix in zal vullen. ‘Bedrijven zullen doen wat zij toch al van plan waren, misschien dat zij door de duidelijkheid van de informatie nog iets meer zullen doen. De matrix is heel flexibel ingezet; binnen de matrix is het mogelijk om over te stappen naar een andere duurzaamheidsmaatregel. Wanneer een systeem voor warmteterugwinning achteraf te duur blijkt te zijn, kan er bijvoorbeeld overgestapt worden op het plaatsen van laadpalen. Daniël is van mening dat bedrijven zich juist nu extra moeten inspannen om volledig energieneutraal te worden. ‘Als je nu grote stappen maakt in de voorinvestering, kun je als bedrijf tot 2050 als het ware achterover leunen.’

[1] Inschrijvers hoeven geen duurzaamheidsmaatregelen te selecteren maar riskeren dan wel dat een concurrent de kavel krijgt. Schrijven ze wél in met duurzaamheidsmaatregelen, dan zijn ze ook verplicht daarmee corresponderende duurzaamheidscore te realiseren.