Metafoor Vastgoed is naast de tijdelijke ondersteuning van vastgoedadviseurs en het uitvoeren van adviesopdrachten voor overheden ook regelmatig betrokken bij rekenkameronderzoeken. Kortgeleden hebben wij een onderzoek afgerond in samenwerking met de Rekenkamer van de gemeente Groningen. Het onderzoek richtte zich op het onderhoud van de Vensterscholen binnen de gemeente. Dit rekenkameronderzoek was Metafoor op het lijf geschreven, aangezien het onderwerp perfect bij onze expertise past en wij tijdens het onderzoek geen andere opdrachten uitvoerden voor de gemeente. Hierdoor konden wij het onderzoek als onafhankelijke, objectieve partij uitvoeren. Inmiddels is het onderzoeksrapport opgeleverd. Wij interviewden Han Warmelink[i], voorzitter van de Rekenkamer in Groningen en Peter Broer[ii] van Metafoor over het proces.

Wat doet een Rekenkamer?

Het is verplicht voor gemeenten om in ieder geval een rekenkamerfunctie in te richten. Naar alle waarschijnlijkheid wordt het in de toekomst verplicht om per gemeente een Rekenkamer in te stellen. De gemeente Groningen heeft daar al op geanticipeerd. De Gemeentewet stelt dat een Rekenkamer onderzoek doet naar de doelmatigheid en doeltreffendheid en eventueel de rechtmatigheid van het door het gemeentebestuur gevoerde bestuur. Bij een rekenkameronderzoek is het belangrijk om de onderzoeksvraag zo te formuleren dat het behapbaar wordt. De Rekenkamer van de gemeente Groningen huurt onafhankelijke bureaus in om de eigen leden van de Rekenkamer te ondersteunen bij het uitvoeren van onderzoeken. Han Warmelink zorgt er als voorzitter van de Rekenkamer voor dat het onderzoek voorspoedig verloopt. Daarnaast bewaakt hij het budget en stuurt hij op de politieke focus binnen het onderwerp.

Onderzoek naar het onderhoud van Vensterscholen

Iedere twee jaar maakt de Rekenkamer een ronde langs de gemeenteraadfracties om te analyseren wat speelt binnen de gemeente en welke vragen de fractieleden beantwoord willen zien worden. Er is gebleken dat het onderhoud van vastgoed vaak te laat wordt uitgevoerd, waardoor het uiteindelijk kapitalen kost. Binnen de gemeente Groningen is flink ingestoken op Vensterscholen[iii], waardoor de vraag ontstond hoe het ervoor staat met het onderhoud van deze maatschappelijke gebouwen. De secretaris van de Rekenkamer heeft drie ervaren partijen op het gebied van vastgoedonderhoud uitgenodigd om een offerte uit te brengen. Metafoor heeft de opdracht uiteindelijk toegewezen gekregen.

Peter Broer was projectleider tijdens het onderzoek en heeft ondersteuning gehad vanuit verschillende expertises. Radboud Ammerlaan (Senior Adviseur Gebiedseconomie bij Metafoor Ruimtelijke Ontwikkeling) heeft veel kennis van de gemeente Groningen. Rien van der Maarel (Senior Strategisch Vastgoedadviseur) keek mee naar de wijze van organisatie binnen de gemeente en onderwijsbesturen. Gert-Jan ter Hoor is specialist op het gebied van wetgeving rondom onderwijshuisvesting en droeg ook zijn steentje bij. Voor de daadwerkelijke onderhoudsinspecties en conditiemetingen van de gebouwen heeft Helix ondersteuning geboden.

Eigendom van de Vensterscholen

Tijdens het onderzoek is gebleken dat slechts enkele Vensterscholen eigendom zijn van de gemeente, en de overige van de schoolbesturen. In dat geval betekent het dat het schoolbestuur in principe verantwoordelijk is voor het onderhoud. Echter, behoudt de gemeente haar zorgplicht. Wanneer een schoolbestuur omvalt, is de gemeente alsnog verantwoordelijk voor de gebouwen. Een belangrijke aanbeveling die de Rekenkamer heeft gedaan naar aanleiding van de bevindingen van Metafoor, is dat gemeenten dus goed moeten blijven communiceren met de schoolbesturen over het onderhoud van de gebouwen.

Onderhoud Vensterscholen goed op orde

Uit het onderzoek is gebleken dat het beheer en onderhoud van de Vensterscholen -die in  eigendom zijn van de gemeente Groningen- goed op orde is en weinig tot geen verbeteringen nodig zijn. Peter Broer stelt zelfs dat de gemeente Groningen bij de koplopers op het gebied van het professioneel vastgoedbeheer en vastgoedonderhoud behoort. De risico’s van de gebouwen in eigendom van de gemeente zijn klein. Voor de gebouwen in eigendom van de schoolbesturen zijn de risico’s iets groter maar goed te beheersen. Wel verdienen de Vensterscholen op beleidsmatig gebied aandacht, omdat veel onduidelijkheid bestaat rondom de definitie van een Vensterschool. Een belangrijke aanbeveling die de Rekenkamer doet naar aanleiding van onze bevindingen is dus om de definitie van Vensterscholen te actualiseren en te verduidelijken.

Samenwerking Rekenkamer Groningen en Metafoor

Over de samenwerking tussen de Rekenkamer en Metafoor en de inhoud van het rapport is Han Warmelink erg tevreden. De grootste uitdaging zat hem in het blijven spreken van dezelfde taal. Een onderzoeksbureau als Metafoor richt zich echt op de inhoudelijk kant van het vastgoedbeheer en het onderhoud van de gebouwen en de Rekenkamer moet ervoor zorgen dat het rapport uiteindelijk landt in de raad en dat het rapport niet afleidt van de kern van de boodschap. Beide partijen hebben een andere achtergrond en het is de kunst om dit bij elkaar te krijgen. Uiteindelijk zijn zowel Metafoor als de Rekenkamer het erover eens dat dit doel is bereikt.

Heeft u vragen naar aanleiding van dit artikel? Neem dan contact met ons op door te mailen naar info@metafoorvastgoed.nl of te bellen naar 088 – 00 66 100.

————————————–

[i] Han Warmelink is 30 jaar werkzaam geweest als docent en later hoofddocent staatsrecht aan de Rijksuniversiteit Groningen. Hij is gepromoveerd op een onderwerp rondom financiële besluitvorming van de Rijksoverheid, waarna hij geïnteresseerd is geraakt in Rekenkamerwerk. Hij houdt er van om met een onafhankelijke blik bezig te zijn met lopende zaken, in een positie aan de zijkant van het bestuur. Om deze reden is hij naast zijn rol als voorzitter van de Rekenkamer in Groningen tegenwoordig ook ombudsman bij de Universiteit Twente.

[ii] Peter Broer is Algemeen Manager bij Metafoor Vastgoed en Software. Zijn expertise is vastgoedeigenaren en overheden te ondersteunen bij het verbeteren van de organisatie rondom vastgoed op onderhouds-, contractueel en financieel niveau. Hij is in het verleden bij veel (Rekenkamer)onderzoeken betrokken geweest en was projectleider tijdens dit specifieke rekenkameronderzoek.

[iii] Een Vensterschool is een multifunctioneel gebouw waar meerdere vormen van onderwijs, leerlijnen en leeftijden samenkomen. In zo’n gebouw kunnen leerlingen zo’n 20 jaar doorbrengen, omdat zich hier een peuterspeelzaal, kinderopvang, basisschool en school voor voortgezet onderwijs bevindt. Daarnaast kunnen instellingen zoals bibliotheken onderdeel uitmaken van een Vensterschool.