Nederland kent 162 Natura 2000-gebieden. Dit Natura 2000-netwerk bestaat uit gebieden die zijn aangewezen onder de Vogelrichtlijn en onder de Habitatrichtlijn. Beide Europese richtlijnen zijn belangrijke instrumenten om de Europese biodiversiteit te waarborgen. Voorbeelden van dergelijke gebieden zijn de Veluwe en Westduinpark & Wapendal. In zulke aangewezen gebieden wonen ook bewoners. Wat nu als je als bestuursorgaan hebt geconstateerd dat deze bewoners oneigenlijk grond in gebruik hebben? In ieder geval is van belang om te weten dat er iets als een exclaveringsformule bestaat. In dit artikel leg ik meer uit over grondgebruik in Natura 2000-gebieden.
De begrenzing van Natura 2000-gebieden
In de Vogelrichtlijn (Richtlijn 79/409/EEG van de Raad van 2 april 1979 inzake het behoud van de vogelstand) en de Habitatrichtlijn (Richtlijn 92/43/EEG van de Raad van 21 mei 1992 inzake de instandhouding van de natuurlijke habitats en de wilde flora en fauna) worden deze gebieden begrensd. Bij de aanwijzing van een Natura 2000-gebied bestaat een zekere beoordelingsruimte door de staatssecretaris voor de vaststelling van de exacte begrenzing daarvan. Voor de begrenzing van Natura 2000-gebieden geldt de volgende algemene exclaveringsformule: “Bestaande bebouwing, erven, tuinen, verhardingen en hoofdspoorwegen maken geen deel uit van het aangewezen gebied, tenzij daarvan in paragraaf 3.3 wordt afgeweken. (…)”.
Betwiste vergroting c.q. aanpassing van de tuin in een Natura 2000-gebied
De uitspraak van de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State van 18 november 2015 (ECLI:NL:RVS:2015:3549) gaat onder meer over een betwiste vergroting c.q. aanpassing van de tuin in een Natura 2000-gebied. De afdeling beoordeelt of de exclaveringsformule in dit geval van toepassing is. Vast staat dat het gebied “Westduinpark & Wapendal” door de Commissie bij beschikking van 7 december 2004 op de lijst van gebieden van communautair belang is geplaatst.
Vernieuwen van hekwerk en tuin doet niets af aan toepasbaarheid exclaveringsformule
Bij besluit van 30 september 2011, heeft de staatssecretaris het gebied op grond van artikel 10a, eerste lid, van de Nbw 1998 aangewezen als speciale beschermingszone in de zin van de Habitatrichtlijn. Het college heeft in deze zaak erkend dat tenminste een deel van de gronden waarop de last betrekking heeft al gedurende langere tijd als tuin zijn ingericht en als zodanig in gebruik zijn. Aannemelijk is dat dit gebruik dateert van begin jaren 1990. Gelet op hetgeen hiervoor is overwogen, is de exclaveringsformule op deze gronden van toepassing, zodat de tuinen in zoverre geen deel uitmaken van het Natura 2000-gebied. Het vernieuwen van het hekwerk en de tuin in 2013 doet hier niets aan af.
Grote kans op verjaring, wanneer de exclaveringsformule van toepassing is
Wanneer het grondgebruik dus dateert van voor de vaststelling van een Natura 2000-gebied, kan het publieke orgaan door de algemene exclaveringsformule hier niet handhaven op grond van de Nbw 1998. Indien er oneigenlijk grond wordt gebruikt en de exclaveringsformule is van toepassing, is de kans groot dat er tevens sprake is van verjaring. De definitie van tuin volgens de exclaveringsformule komt namelijk grotendeels overeen met de meest recente voorwaarden voor het erkennen van bevrijdende verjaring. Deze definitie luidt als volgt: “Tuinen zijn in de onmiddellijke nabijheid van een woning of ander gebouw gelegen intensief onderhouden terreinen, beplant met siergewassen en gazons of in gebruik als moestuin, die zich duidelijk onderscheiden van de omgeving. Tuinen zijn besloten en omheind middels een afrastering, schutting, muur of haag, of (deels) omgeven door een sloot.”
Mogelijkheid tot technische aanpassingen van Natura 2000-grenzen op perceelniveau
Goed om te weten in dit kader is dat het ‘Natura 2000 doelendocument’ de mogelijkheid biedt om technische aanpassingen van Natura 2000-grenzen op perceelniveau te doen. Technische aanpassingen van Natura 2000-grenzen op perceelniveau zijn onder andere grenscorrecties op perceelniveau die gewenst zijn om de begrenzingen van Vogel- en Habitatrichtlijngebieden en beschermde natuurmonumenten gelijk te trekken, of ter verduidelijking waar de begrenzing onnauwkeurig, willekeurig of onlogisch is. In de uitspraak van 10 februari 2016 inzake het Natura 2000-gebied Veluwe (ECLI:NL:RVS:2016:321) heeft de afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State aangegeven welke beoordelingsmomenten voor de begrenzing aan de orde kunnen komen. Dit is een vrij strikte beoordeling. Indien een bewoner een dergelijk verzoek indient omdat bijvoorbeeld een Natura 2000-gebied zijn perceel doorkruist, zal dit verzoek hoogstwaarschijnlijk worden afgewezen.
Wilt u meer weten over oneigenlijk grondgebruik of verjaring? Bel dan naar 088 – 00 66 100 of mail naar info@metafoorvastgoed.nl. Of stel uw vragen via onze adviesdesk.
